Verslag vierdaagse reis TBBC naar Marokko

Met vijftig deelnemers uit de regionale tuinbouwsector maakte de TuinbouwBusinessclub Zuid-Nederland onlangs van 13 tot 16 oktober 2024 een geslaagde excursiereis naar de Marokkaanse stad Agadir en het omliggende tuinbouwgebied Souss-Massa. Bij de samenstelling van het programma kon de businessclub dankbaar gebruik maken van de kennis en het netwerk van Yassin Lahiani, Export Manager Noord-Afrika bij Koppert.

Het bezoek begon op de eerste ochtend met een bijzondere ontvangst in het Centre d’Excellence Horticole d’Agadir. In deze state-of-the-art tuinbouwkas wordt Nederlandse tuinbouwtechnologie gedemonstreerd en gezamenlijk onderzoek gedaan naar de toepasbaarheid ervan onder Marokkaanse omstandigheden. De kas is  één hectare groot en zit vol met de modernste Nederlandse hard- en software. Het project heeft 3 miljoen euro gekost, waarvan 2 miljoen door Marokko is gefinancierd en 1 miljoen door de Nederlandse overheid.

Farid Lekjaa, directeur van het centrum en een van de strategen achter de ontwikkeling van het ambitieuze agro-ontwikkelingsprogramma Green Morocco 2030, had alles uit de kast gehaald om de Nederlandse delegatie te laten zien dat de ontwikkeling van de Marokkaanse tuinbouwsector hard gaat. Talloze bestuurders van onder meer telersverenigingen, afzetorganisaties en regionale overheden waren bij het programma aanwezig, alsmede de gouverneur van de regio Souss-Massa. Ook Dirk Jan Nieuwenhuis, sinds augustus de nieuwe Nederlandse ambassadeur in Marokko, was door Farid Lekjaa als gast uitgenodigd en was speciaal vanuit zijn standplaats Rabat naar Agadir gekomen. In zijn speech ging hij onder meer in op het belang van een goede samenwerking tussen de Nederlandse en Marokkaanse tuinbouwsector. Zijn aanwezigheid werd door de leden van de TuinbouwBusinessclub bijzonder gewaardeerd.

Thee

Na het ochtendprogramma en de aansluitende traditionele Marokkaanse lunch werd vanuit het Centre koers gezet naar Belfaa, waar het Nederlandse bedrijf AgroCare een tomatenteeltbedrijf heeft. AgroCare is een van de grootste Europese tomatenproducenten, en heeft naast Marokko ook een teeltbedrijf in onder meer Tunesië. Stijn Weijns, de aimabele Nederlandse directeur in Belfaa, vertelde in zijn transparante presentatie over zijn ervaringen en de ins en outs van het bouwen van een nieuwe kas in Marokko. Hij onderstreepte het belang van aanpassen aan de geldende mores bij overleg met bijvoorbeeld de lokale overheid. ‘Veel en vaak thee drinken’, luidde zijn devies.

De volgende dag ging de businessclub vroeg de bus in om als eerste een bezoek te brengen aan blauwebessenteler Agrovision in Biougra. Deze zachtfruit reus heeft teeltbedrijven over de hele wereld, onder meer in Chili, Peru en Mexico. Het bedrijf in Biougra is 15 hectare groot en pas twee jaar geleden opgezet. De bessenplanten staan er in lange rijen in potten onder moderne tunnels.

In het niet ver van Biougra gelegen plaatsje Ait Amira werd later in de ochtend het bedrijf Matysha bezocht, een grote Marokkaanse speler in onder meer frambozen, tomaten en mandarijnen. Directeur Aziz Rahmani en twee leden van het management namen alle tijd om de businessclub te ontvangen en rond te leiden.

Tot slot stond halverwege de middag een bezoek aan Kamps Beans in Sidi Bibi op het programma, een bedrijf met Limburgse roots van de broers Sjaak en Marius Kamps. Het bedrijf teelt onder meer sperziebonen en snijbonen in Marokko en Senegal. Directeur Rachid Rida gaf een uiterst interessante rondleiding en presentatie, waarin hij ook nader in ging op het strategisch partnership van Kamps met het Nederlandse Scherpenhuizen.

De met boeiende bedrijfsbezoeken gevulde dag werd ’s avonds afgesloten met een mooi diner in restaurant Pure Passion van de Nederlandse zakenman Karel van Oers, in de jachthaven van Agadir.

Alvorens de volgende dag na de lunch richting vliegveld te rijden voor de vlucht terug, bracht het gezelschap nog een kort bezoek aan de vermaarde Souk van Agadir.

Eensgezinde conclusie van dit uiterst interessante en veelzijdige bezoek: de Marokkaanse tuinbouw heeft in de voorbije jaren al keihard gewerkt om aansluiting te vinden bij landen als Spanje en Nederland. Voor de middellange termijn heeft het land ambitieuze plannen ontwikkeld voor een duurzame en concurrerende tuinbouwsector, en is duidelijk dat de Marokkaanse overheid er hard aan trekt om die plannen met flinke stappen te realiseren.